Haiti Tchala

  🔴 Kijan Plajya, Oralite, ak Parès Entèlektyèl detwi konpreyansyon etimoloji nan Kreyòl Ayisyen 🔴 "Que le Colon guette ta mère ! C'est ma race ça ?" 😡 Depi byen lontan, anpil moun ap envante etimoloji plizyè mo ak ekspresyon nan kreyòl Ayisyen. Men sa ki pi grav toujou se lè lenguis sou baz plajya ak parès entèlektyèl envante etimoloji tou pou mo tankou zuzu , tchanpan elatriye... Nan chak lekòl, chak diskisyon sou lang, chak emisyon ki vle montre “richès lang kreyòl”, souvan gen men ki leve pou eksplike orijin mo tankou “marasa”, oswa “kolangèt manman w”. E chak fwa, menm istwa yo parèt: “marasa soti nan fraz franse ma race ça” ; oswa “kolangèt manman w se ‘que le colon guette ta mère’” . 🧏🏾‍♂️ Nou tande istwa sa yo depi lekòl. Yo repete lakay, nan fowòm sou entènèt, nan liv, e menm nan inivèsite. Sa vin ba yo valè nan pwen, nou tèlman repete yo souvan, yo vin sanble laverite. Men si nou poze tèt nou kesyon, si nou fouye pi fon, nou va wè sa ki sanble evi...

Yon Arestasyon, Plizyè Kestyon : Sou Eta Jidisyè Ayiti a Anpil Ayisyen pa kache satisfaksyon yo depi nouvèl arestasyon Reginald Boulos lan tonbe. Pou anpil ladan yo, mesye a ta fè pati moun ki mete peyi a ajenou, ki sipòte vyolans ak gang, ki anrichi tèt yo sou do soufrans pèp la. Sa kapab vre. Men èske nou ka pran distans ak emosyon nou, pou nou gade pi lwen pase sa yo montre nou? Etazini toujou ap mennen batay kont moun li konsidere kòm menas pou estabilite rejyon an. Lè sa rive, li pa ezite mete presyon, arete, ou mennen moun nan tribinal pa li, tankou si se sèl li ki posede verite ak kapasite pou bay lajistis. Se konsa nou vin kwè ke nan peyi pa nou, se pa posib pou jistis fèt san entèvansyon blan. Mwen pa konnen si sa soti nan enkapasite nou, oswa si se emosyon ki okipe plas refleksyon. Men, kite m mete sa klè : si tout sa yo repwoche Boulos la ta fonde sou verite, arestasyon li se pa yon viktwa pou pèp Ayisyen , se pito yon gwo souflèt sou figi sistèm jidisyè nou an. Sistèm sa, d...

  Chef Leen   Excellent : Goute m, wap renmen m!!! Non sa ka parèt familye, e non sa ka fèw panse ou tande l yon kote deja. Ebyen ou pa bezwen nan dout, ou tande non sa sou tout rezo yo paske gwo potorik fanm sa deside leve eskanp figi peyi Dayiti sou echèl entènasyonal la. Li deside patisipe nan yon konkou ki se ‘’ longest individual cooking marathon’’. Se yon konkou kote yon moun ap pase plizyè jou ap fè manje, e jiskaprezan se yon Ilandè ki kenbe rekò a. Men nap tou pwofite diw pandan ou pral chofe chef Leen anba tout paj rezo yo pou ankouraje l, men kèk kritè konkou a : 1)       Moun nan dwe kanpe pandan lap f è manje a depi nan komansman rive jouk nan fen an. 2)       Li gen dwa pou li manje, bwè ji, pou li bwè dlo epi pran glikoz. 3)       Li pa gen dwa bwè kafe oubyen lòt bwason enèjik. 4)       Li gen dwa a 5 minit poz chak in è detan. 5)    ...

  Boubouline vs Gaspard, yon rezime de zen an Banj medya vini ak yon aktivite ‘’pop the ballon’’. E Haititchala te pote k è k pwen esyansy è l depi premye ‘’show’’ la pou ou. Se nan optic sa plizy è ‘’pop the ballon’’ f è t, e rezilta yo te souvan aplodi pa piblik la, men sa konn rive tou ke piblik la, gen k è k ti pwoblem ak patisipan e menm montre sa nan komant è yo f è sou rezo sosyal yo. Koup, ki enterese tout moun nan pa l ò t ke, Boubouline ak Cappuchino. Si gen relasyon ki bati an bl ò k ki kraze, ebyen relasyon sa ki bati avek blad la te bay yon l ò t imaj. Koup la komanse nan f è manje ansanm, Banj medya ede koup la pataje k è k bon bagay yap trav è se ansanm ak nou, koup la tap navige sou lalin jan moun yo konn di a. Nan langaj granmoun yo, si f è w è pa dire, ebyen poste relasyon sou rezo yo pi mal. Ti kras pa ti kras la, koup la komanse retire imaj ke se yon koup kap tande mizik ansanm, kap f è manje ansanm, kap bay ti fl è an piblik, kap menm bay l ò t j è n...

Siyifikasyon Kache Dreadlocks yo: Yon Vwayaj Nan Tan ak Kilti Entwodiksyon Dreadlocks se plis pase yon stil cheve; yo se yon senbòl ki gen gwo valè kiltirèl ak espirityèl. Atik sa a eksplore rich istwa ak anpil siyifikasyon dreadlocks yo, pandan li antre nan orijin yo ak evolisyon yo nan divès sosyete. Orijin Istorik Dreadlocks yo remonte nan sivilizasyon ansyen tankou Ejip ak Lagrès. Nan sosyete sa yo, dreadlocks te souvan wè tankou yon reprezantasyon pouvwa ak sajès. Ansyen Ejipsyen yo, pa egzanp, te asosye dreadlocks ak espirityalite ak idantite, kwè ke yo konekte moun ak rasin espirityèl yo. Siyifikasyon Kiltirèl Nan plizyè tribi Afriken, dreadlocks senbolize sajès espirityèl ak idantite kiltirèl. Yo souvan wè kòm yon manifestasyon fizik koneksyon yon moun ak zansèt yo ak mond espirityèl la. Mouvman Rastafariyen an nan Jamayik montre plis siyifikasyon kiltirèl dreadlocks yo. Pou Rastafaryen yo, dreadlocks se pa sèlman yon stil cheve men yon senbòl rezistans kont nòmal sosy...

Nap naje ant lavi ak lanmò Denye jou sa yo, nou tout ap swiv kijan sitiyasyon peyi a ap vin pi grav chak jou. Sa pa premye fwa nou ap viv moman difisil, men chak fwa li parèt pi grav. Chak fwa se plis zòn ki pèdi, plis lavi ki disparèt, plis kri doulè k ap plen tout kay. Nan tan lontan, anpil moun te gade sikològ tankou yon liks, yon bagay elit. Men jodi a, li vin pi nesesè pase tout tan. Ann imajine yon jèn k ap panse ak lavni l, k ap reflechi sou ki jan l ka bati yon fwaye, jwenn yon travay, reyalize rèv li. Men pami tout bagay sa yo, gen yon eleman li pa ka kontwole: menas lanmò a . Si nan tan lontan nou te ka pè lougawou, pè batay ak moun, oswa pè vyole lalwa, jodi a gen yon lènmi san figi: bal mawon . Li simaye laperèz, li fè plizyè viktim, menm nan lekòl. Nou pwofite voye senpati nou bay fanmi Massenat Lebelt, jèn gason sa ki pèdi lavi l pandan l t ap swiv kou. Nou pa bezwen mete mo sou sa pou konprann gravite sitiyasyon an. Men gen yon lòt aspè moun pa twò pale de li: kò...